Lũ trời + lũ người= thảm hoạ
Tại Quảng Nam, mỗi năm đến mùa mưa bão người dân sống dọc các con sông A Vương, Vu Gia, Thu Bồn...lại gồng gánh tài sản mải miết chạy lũ. Nhưng với cơn bão số 9 vừa qua người dân xứ Quảng cùng lúc gánh 2 trận lũ- lũ trời và lũ do người gây ra. Tất cả bắt đầu từ việc trên thượng nguồn, NM thuỷ điện A Vương xả lũ xối xả xuống hạ lưu.
Xả lũ đúng đỉnh điểm mưa bão
A Vương là công trình thuỷ điện lớn, hồ chứa của công trình có dung tích vào tốp đầu trong số nhiều hồ chứa thuỷ điện của tỉnh Quảng Nam. Theo báo cáo của Cty CP Thuỷ điện A Vương, tổng lưu lượng nước vào hồ này lên tới 312,3 triệu m3, còn dung tích toàn lưu vực lòng hồ 343,5 triệu m3.
Trưa 29/9, khi gió bão gầm rít trên đầu, thông tin báo người chết, nhà đổ, lời cầu cứu giúp đỡ từ các địa phương tới tấp gọi về BCH PCLB- TKCN tỉnh thì cũng là lúc lãnh đạo UBND tỉnh Quảng Nam nhận được báo cáo xin được xả nước lòng hồ thuỷ điện A Vương. Trong cuộc hội ý chớp nhoáng diễn ra ngay buổi trưa đó, tất cả lãnh đạo tỉnh đều thống nhất không đồng ý cho xả lũ. Nhưng sau đó ít tiếng đồng hồ, thông tin báo về, nếu không cho xả lũ thì nguy cơ vỡ hồ chứa, khi đó tình hình chắc chắn sẽ ngoài tầm kiểm soát! Một tình thế vô cùng nan giải đặt ra: Cứu hồ hay cứu dân ở hạ lưu? Không còn sự chọn lựa nào khác, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Lê Minh Ánh và các thành viên đành phải “gật” cho xả lũ bởi nếu k cho xã thì hậu quả rất khó lường.
15 giờ ngày 29/9- đúng lúc bão mạnh nhất cũng là thời điểm A Vương bắt đầu xả lũ, lưu lượng 1.000 m3/s, đáng nói là sau đó tăng lên xả cực đại 2.680 m3/s bởi nước tràn về hồ quá nhanh. Tổng lượng nước xả tràn là 149,3 triệu m3/s, tương đương với lượng điện năng có thể phát là 110 triệu kWh. Ông Đinh Văn Thu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam khi đó quá sốt ruột đã phải thốt lên: "Kiểu ni thì chết!". Được biết ngay sau khi A Vương xả, lũ bắt đầu lên vùn vụt, mỗi giờ nước lên hơn 10cm. Đỉnh lũ lúc 3 giờ sáng ngày 30/9, nghĩa là sau 11 giờ xả lũ của hồ chứa NM thuỷ điện A Vương, đã vượt xa đỉnh lũ lịch sử của các năm gần 2 mét. Vùng hạ lưu ngập chìm trong lũ khi bão chưa tan.
Lũ chồng lên lũ, dân ngập ngụa
Cty CP Thuỷ điện A Vương khẳng định là họ xả lũ đúng quy trình kỹ thuật. Vâng- điều đó không ai phản đối nhưng với những người dân sinh sống dọc sông Vu Gia thì họ chưa bao giờ phải hứng chịu trận lũ kinh hoàng như thế. Nhiều người dân khẳng định, mưa lớn cũng không thể đưa lũ lên quá nhanh như thế nếu không có lưu lượng nước góp thêm từ NM Thuỷ điện A Vương. “Năm Giáp Thìn (1964) mưa ngày mưa đêm, được cho là trận lũ lịch sử ở Quảng Nam cũng không đến mức độ này. Vấn đề lũ năm ni chắc chắn có liên quan đến việc xả lũ của NM thuỷ điện A Vương”- ông Trần Thương, 56 tuổi, nhà ở xã Đại Hồng với hơn 40 năm lái phà trên sông Vu Gia nói.
Còn có một minh chứng khác là theo báo cáo của UBND tỉnh Quảng Nam hôm 30/9, lượng mưa phổ biến đầu nguồn Vu Gia - Thu Bồn từ 400 đến 500mm, lượng mưa tại Trà My 672m, Đông Giang 599mm, Nông Sơn 517mm. Với lượng mưa này một chuyên gia về khí tượng thuỷ văn khẳng định chỉ nhỉnh hơn lượng mưa những năm trước chút xíu. Mưa như vậy không thể xảy ra lũ quá lớn và lên quá nhanh khiến hàng nghìn ngôi nhà ngập chìm trong biển lũ.
Chiều ngày 1/10, tại TP Hội An, trong buổi làm việc với các tỉnh, thành miền Trung bị thiệt do bão số 9, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã lưu ý các Bộ NN- PTNT, TN- MT, Công thương rút kinh nghiệm việc tích và sử nước các lòng hồ thủy điện. |
Minh chứng là làng Đông Phước, xã Đại Hồng, huyện Đại Lộc có trên 300 hộ dân thì toàn bộ nhà dân ở thôn này chìm sâu từ 4-7 mét. Sau lũ ngôi làng cũ giờ là một bãi gỗ, củi, rác rưởi ngổn ngang. Bà Hà Thị Thoa (78 tuổi) nói như khóc: “Tui chừng này tuổi đầu chưa bao giờ thấy lũ như ri, lũ lên nhanh đến nỗi chỉ còn biết tháo thân chạy vào núi chứ không dám ngoảnh lại”.
Sau lũ chúng tôi có mặt tại xã Đại Cường, huyện Đại Lộc chứng kiến một cảnh tượng chưa từng có- tại cây cầu Quảng Huế là một đại công trình khai thác gỗ, có đến cả nghìn người dân tập trung về đây thu củi, gỗ. Số là gỗ của lâm tặc khai thác lậu trên thuợng nguồn chưa kịp tẩu tán thì nước lũ đã cuốn về đây với hàng chục nghìn mét khối gỗ, đe doạ sự an toàn của chính cây cầu. Trước tình trên và để giải cứu cây cầu Quảng Huế với sức đè nén của hàng khối mét gỗ, củi và lũ dữ, ngành nông nghiệp tỉnh Quảng Nam đã huy động 40 cán bộ kiểm lâm của Hạt Kiểm lâm huyện Đại Lộc và 2 đội kiểm lâm cơ động đến "giải cứu" cây cầu và lập lại trật tự ở đây.
Lãnh đạo Quảng Nam nói gì? “Cần phải có một qui trình xả lũ và sự quản lý điều hành chặt chẽ, khoa học đối với các hồ chứa nước NM thuỷ điện nơi đầu nguồn, nếu không sẽ rất nguy hiểm. Việc xả lũ vừa qua của NM thuỷ điện A Vương cần phải nghiêm túc rút kinh nghiệm” - ông Lê Minh Ánh- Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam. "Sự chọn lựa sinh tử trong giờ phút nguy hiểm ấy là bài học xương máu cần phải được nghiêm túc rút kinh nghiệm. Nếu cần thiết, phải chấp nhận sự hy sinh về kinh tế của NM, chấp nhận xả nước của hồ chứa trước khi lũ về" - ôngĐinh Văn Thu,Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam- người nhiều năm theo dõi mảng công nghiệp. "Riêng vấn đề xả lũ ở các công trình thuỷ điện UBND tỉnh sẽ làm việc với BQL các công trình, tính toán kỹ xả lũ như thế nào. Đây là vấn đề mới phát sinh từ bão số 9"- ông Lê Phước Thanh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam. |
nguồn:http://nongnghiep.vn